چاقی در کودکان و یا به عبارتی اضافه وزن کودکان به یکی از نگرانی‌های خانواده‌ها تبدیل شده است. طبق مطالعات انجام شده، از هر 3 کودک در ایالات متحده، یک کودک دچار اضافه وزن است. یک سوم جمعیت کودکان آمریکا دچار اضافه وزن بوده و این آمار در حال افزایش است. سایر کشورها نیز دچار این مشکل هستند.
کودکان از نظر سلامتی و پزشکی نسبت به بزرگسالان دارای مشکلات بهداشتی و درمانی کمتری هستند، با این حال خطر ابتلا به چاقی در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر بوده و از این رو خطر ابتلای آنان به بیماری‌های قلبی و دیابت نیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود. کودکانی که دچار اضافه وزن هستند بیشتر از سایر کودکان مستعد ابتلا به استرس، غم و اندوه و کاهش عزت نفس هستند.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
چه عواملی باعث بروز چاقی در کودکان می‌شود؟
کودکان به دلایل مختلفی دچار اضافه وزن می‌شوند. شایع‌ترین دلایل اضافه وزن در کودکان عواملی مانند ژنتیک، عدم فعالیت بدنی، الگوهای ناسالم برای غذا خوردن و یا ترکیبی از این عوامل است. اضافه وزن‌های ناشی از دلایل پزشکی به ندرت اتفاق افتاده و ریشه هورمونی دارند. انجام برخی معاینات پزشکی و آزمایش خون می‌تواند علت بروز چاقی در کودکان را مشخص کند.
اگرچه مشکل اضافه وزن در اکثر خانواده‌ها وجود دارد اما همه کودکانی که سابقه چاقی در خانواده دارند، دچار اضافه وزن نخواهند شد. کودکانی که والدین، برادر یا خواهر آنها دارای اضافه وزن هستند ممکن است در معرض خطر ابتلا به اضافه وزن قرار بگیرند، اما این مورد می‌تواند با انجام یک سری رفتارها مانند تغییر عادات غذایی و یا انجام ورزش کنترل شود.
همچنین بخوانید: با کودک لجباز خود چگونه رفتار کنیم؟
رژیم غذایی مناسب و سالم و میزان فعالیت بدنی کودک، نقش مهمی در تعیین وزن او دارد. امروزه بسیاری از کودکان با مشکل عدم تحرک روبرو هستند. زیاد شدن بازی‌های رایانه‌ای و سرگرم شدن با گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، تقریبا اکثر کودکان را از بازی کردن و انجام فعالیت‌های بدنی دور کرده است. به عنوان مثال، هر کودک به طور متوسط 4 ساعت در روز را به تماشای برنامه‌های تلویزیونی گذرانده و باقی زمان خود را به انجام بازی‌های رایانه‌ای و گوشی‌های هوشمند مشغول است. در پایان روز نیز به دلیل خستگی تمایلی به انجام حرکات ورزشی ندارد. این رویه خود یکی از عوامل قوی اضافه وزن در کودکان است.
اضافه وزن در کودکان آنها را در معرض خطر ابتلا به چه بیماری‌هایی قرار خواهد داد؟
کودکان چاق در معرض بیماری‌های مختلفی مانند موارد زیر هستند:
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- بیماری‌های قلبی
- دیابت
- مشکلات استخوان
- مشکلات پوستی مانند بثورات حرارتی، عفونت‌های قارچی و آکنه
چگونه بدانیم کودک ما دچار اضافه وزن شده است؟
بهترین فرد برای تعیین اضافه وزن فرزندتان، پزشک کودکان است. پزشک متخصص کودکان که به صورت ماهیانه به آن مراجعه می‌کنید، قد و وزن کودک شما را با شاخص BMI یا شاخص توده بدنی محاسبه و آن‌را با میزان استاندارد سن کودک مقایسه می‌کند. همچنین پزشک الگوهای سن و رشد کودک را در نظر گرفته و سپس تشخیص خود را اعلام می‌کند.
چگونه می‌توانیم به رفع چاقی در کودکان کمک کنیم؟
اگر کودک شما دچار مشکل اضافه وزن است، باید بداند که جرمی مرتکب نشده و شما حامی او خواهید بود. احساس کودکان نسبت به خودشان غالبا بر اساس احساس والدینشان نسبت به آنها شکل می‌گیرد. اگر شما فرزند خود را با هر وزنی که دارد بپذیرید، احتمالا احساس خوبی نسبت به خود خواهد داشت. همچنین صحبت با فرزندانتان در خصوص وزن آنها امری بسیار مهم بوده و با این‌کار به او اجازه می‌دهید تا نگرانی‌های خود را با شما در میان بگذارد.
همچنین بخوانید: آیا رژیم میوه خوب است؟ مزایا، معایب و خطرات رژیم میوه خواری
اگر یکی از فرزندان شما دچار اضافه وزن است، نباید او را از سایر فرزندان جدا کرده و یا رفتار متفاوتی را با وی در پیش بگیرید. والدین آگاه در چنین شرایطی بر روی تغییر تدریجی فعالیت بدنی خانواده و عادت‌های غذایی تمرکز می‌کنند. با درگیر کردن کل خانواده در این فرایند، به همه افراد عادات سلامتی آموزش داده شده و کودک شما احساس تنهایی نخواهد کرد.
چگونه خانواده را درگیر عادات سالم غذایی کنیم؟
راه‌های زیادی برای درگیر کردن کل خانواده با عادات غذایی سالم وجود دارد اما افزایش فعالیت بدنی خانواده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی از راه‌های رسیدن به این هدف عبارتند از:
- فعالیت‌های فرزندتان را رهبری کنید. اگر می‌بینید که فرزند شما از نظر جسمی، کودکی فعال است و از آن لذت می‌برد، به احتمال زیاد این یک عادت همیشگی برای او خواهد بود، پس فعالیت‌های حرکتی او را رهبری کرده و به آن جهت دهید.
- فعالیت‌های خانوادگی را برنامه‌ریزی کرده به صورتی که امکان ورزش کردن برای همه اعضا را فراهم کند؛ مانند دوچرخه‌سواری یا شنا.
- نسبت به نیاز فرزندتان حساس باشید. کودکانی که دچار اضافه وزن هستند ممکن است از مشارکت در فعالیت‌های خاص احساس ناراحتی کنند. در چنین مواقعی کمک به فرزندتان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. باید به او کمک کنید تا ورزش مورد علاقه خود را پیدا کرده و از انجام آن لذت ببرد.
- برای کاهش مدت زمان کم‌تحرکی خانواده خود تلاش کنید. سعی کنید مدت زمانی را که خانواده به تماشای تلویزیون و یا انجام بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازند را کم کرده و آنها را به سوی تحرک داشتن سوق دهید.
فراموش نکنید که هدف اصلی، ایجاد یک عادت سالم برای فعالیت‌های بدنی و رژیم غذایی سالم در خانواده است. چاقی در کودکان یکی از مشکلاتی است که بیشتر خانواده‌ها با آن درگیر هستند و این مشکل تنها با مشارکت تمامی اعضای خانواده برطرف خواهد شد. هرگز کودک خود را برای اینکه دچار اضافه وزن است سرزنش نکنید، بلکه تلاش کرده تا عادات تغذیه و حرکتی وی را تغییر داده و در این مسیر، شما نیز با او همراه شوید.
همچنین بخوانید: تغذیه بارداری ؛ چه غذاهایی مناسب دوران بارداری هستند؟
به پیاده‌روی‌های خانوادگی بروید، ورزش‌های دسته جمعی مانند فوتبال را انجام دهید. از سالاد در هر وعده غذایی خود استفاده کنید، تنقلات و فست فود را کاهش داده و میزان استفاده از میوه و سبزیجات را در وعده‌ها افزایش دهید. به مروز و با تلاش، اینها به عنوان عادات سالم در زندگی فرزند شما جای خود را پیدا کرده و تا همیشه همراه او خواهند بود. با انجام این روش‌ها، فرزند خود را از ابتلا به بیماری‌های مختلف و خطرناک مصون نگه خواهید داشت.