لجبازی می‌تواند یکی از خصایصی باشد که کودک شما ار شیرخوارگی نشان می‌دهد. بسیاری از والدین با این مشکل، یعنی سر و کله زدن با کودک لجباز مواجه هستند. روشی که شما با فرزند سرسخت خود برخورد می‌کنید، می‌تواند با سایر والدین متفاوت باشد. فرزند شما در دو مرحله، سخت‌ترین شرایط را برای شما از نظر رفتاری فراهم خواهد کرد: زمانی که یک کودک نوپاست و زمانی که به سن نوجوانی رسیده است.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
کودک لجباز چگونه رفتار می‌کند؟
درک این نکته مهم است که سرسختی و لجبازی، بخشی از شخصیت برخی از کودکان است، این خصیصه رفتاری می‌تواند راهی برای برداشتن برخی از مرزها و یا رهایی از استرس و فشار. بنابراین وظیفه شماست که روش‌های مختلف را برای کاهش استرس و بیان احساسات به کودک خود بیاموزید.
ویژگی‌های اخلاقی یک کودک لجباز
فقط به این دلیل که فرزند شما در اجرای خواسته‌های خود مُصر است وی را کودک لجباز ننامید. بین مصمم و لجباز بودن مرزی وجود دارد. در اینجا به برخی از ویژگی‌های رفتاری یک کودک لجباز اشاره کرده‌ایم.
- بسیار باهوش و خلاق هستند.
- تمایل دارند در خصوص هر چیزی که ممکن است شما در مورد آن دچار اشتباه شوید، سئوال بپرسند.
- آنها می‌خواهند شنیده شوند و انتظار دارند که مورد تایید واقع شوند، همین امر باعث می‌شود که به طور مکرر مورد توجه شما قرار بگیرند.
- بسیار مستقل هستند.
- به وظایف خود متعهد هستند. آنها وطایف خود را بر عهده گرفته و تا زمانی که نتیجه نگیرند، آرام نخواهند ماند.
- مزاج متغیر دارند.
- توانایی رهبری و حتی ریاست را دارند.
- همه کارها را با سرعت انجام می‌دهند.
- دنباله‌رو مواردی هستند که قلبشان به آن حکم کرده، فارغ از اینکه آن موضوع، چقدر می‌تواند برای آنها خطرناک باشد.
روان شناسی کودک لجباز
برای کنترل کودک لجباز خود به روش صحیح، ابتدا باید بدانید که چرا آنها لجباز و سرسخت هستند؟ و چه چیزی موجب این رفتار آنها خواهد شد؟ اینکه کودک شما مصمم باشد، یک چیز است و اینکه فرزند شما لجباز باشد، چیز دیگری. مصمم بودن به عنوان راسخ بودن در هدف معنی می‌شود، در حالی‌که لجباز بودن، خودداری از تغییر تفکر، رفتار یا عمل تحت هر فشار بیرونی است. سرسختی می‌تواند ژنتیکی و همچنین اکتسابی باشد که با مشاهده رفتار دیگران آموخته می‌شود. این رفتار اگر کنترل و یا آموزش داده نشود، در بزرگسالی و در اجتماع، می‌تواند برای فرزند شما مشکلاتی را به همراه داشته باشد.
چگونه کودک لجباز خود را اداره کنیم؟
لجبازی می‌تواند از سن نوزادی، نوپا و نوجوانی شروع شده و به همین روش ادامه پیدا کرده تا فرزند شما به بزرگسالی برسد. به عنوان والدین فرزند لجباز، باید بتوانید راه‌هایی را برای کنترل و اداره رفتار وی پیدا کنید. باید این نکته را در نظر داشته باشید که رفتار شما باید به گونه‌ای باشد که استرس و فشار را از روی آنها برداشته و منجر به محدود کردن آنها نشود. در ادامه به چند روش برای کنترل کودک لجباز اشاره کرده‌ایم:
1.حواس کودک خود را پرت کنید
مواردی وجود دارد که شما و فرزندتان بر روی آن هم‌نظر بوده و یا با هم اختلاف نظر دارید، برای مثال صندلی جلو ماشین. اگر رانندگی کردن و رفتن به مکانی، هر بار موجب لجبازی و بحث بین شما و فرزندتان می‌شود، سعی کنید حواس او را پرت کنید. با فرزند خود در خصوص مکانی که قصد دارید بروید یا چیزی مشابه آن صحبت کنید. اگر این‌کار برای شما سخت است و یا بازهم مشکلاتی در پی دارد، سعی کنید یک بازی برای آن فراهم کنید مثلا یک بازه زمان پرسش و پاسخ و یا حتی طناب زدن یا لی لی کردن تا رسیدن به ماشین.
همچنین بخوانید: مغز و افکارتان را با این 10 روش مفید سازماندهی کنید
بحث نکنید
کودکان لجباز همیشه آماده روبرو شدن با استدلال‌های پی در پی هستند. به آنها فرصت آوردن استدلال‌های مختلف را ندهید. در عوض، به تمامی صحبت‌های فرزند خود گوش کرده و به جای استدلال و بحث، یک مکالمه دوستانه داشته باشید. کودک لجباز زمانی‌که ببیند آماده گوش کردن به حرف‌های وی هستید تلاش می‌کند تا به حرف‌های شماهم گوش کند.
ارتباط برقرار کنید
هرگز فرزند خود را وادار به انجام کاری که تمایل ندارد، نکنید. این‌کار فقط موجب سرکشی و خشم آنها شده و موجب می‌شود دقیقا همان کاری را انجام دهند که نباید. بنابراین اگر می‌خواهید کودک شما به جای تماشای تلویزیون، به کارهای مدرسه یا شخصی خود بپردازد، مدتی با وی به تماشای تلویزیون بنشینید. با این کار، شما می‌توانید با وی ارتباط برقرار کرده و پس از مدت کوتاهی، از او بخواهید که آیا دوست دارد با شما کتاب بخواند؟ یا اینکه تکالیف مدرسه خود را انجام دهد؟
پیشنهاد دهید
اینکه به یک کودک لجباز بگویید که باید چه کارهایی را انجام دهد، یک روش مطمئن برای مشتعل کردن آتش سرکشی آنهاست. کارهایی که می‌خواهید انجام دهند را به آنها پیشنهاد کنید، این‌کار باعث می‌شود آنها احساس کنند که کنترل زندگی خود را به دست داشته و می‌توانند مستقل تصمیم بگیرند که تمایل دارند چه کاری انجام دهند. برای اینکه از سردرگمی فرزندتان جلوگیری کنید، گزینه‌های پیشنهادی را محدود کنید. برای مثال، اگر قصد دارید فرزند شما اتاقش را تمیز و مرتب کند، به جای اینکه به او بگویید «ابتدا از تخت یا کمد شروع کن» از او بپرسید «از کجا می‌خواهی شروع کنی؟»
خود را به جای فرزندتان قرار دهید
از دیدگاه فرزند خود به مسائل نگاه کرده و سعی کنید دلیل شیوه رفتاری وی را درک کنید. اگر به فرزند خود قول داده‌اید که او را به پارک ببرید و به دلیل بد شدن هوا نمی‌توانید به قول خود عمل کنید، برای او علت را توضیح دهید. فرزند شما تنها چیزی که می‌داند اینست که شما به وعده خود عمل نکرده‌اید، اما با بیان علت اینکه چرا نمی‌توانید او را به پارک ببرید و با تعیین روز دیگری برای این گردش، می‌توانید شرایط را کنترل کرده و بهبود دهید.
آرامش را در خانه حفظ کنید
اطمینان حاصل کنید که خانه شما جایی است که کودک‌تان در همه اوقات، احساس خوشبختی، راحتی و امنیت می‌کند. با همه افراد در خانه، مخصوصا همسر خود، مودبانه رفتار کنید، چراکه فرزند شما از طریق مشاهده رفتارها، بسیاری موارد را یاد می‌گیرد. کودک لجباز یا هر کودک دیگری، آنچه را که می‌بیند، تقلید می‌کند، بنابراین مهم است که در خانه خود آرامش را حفظ کرده و از بحث و توهین در برابر فرزندتان، خودداری کنید.
مهارت مذاکره خود را بالا ببرید
فرزندان سرسخت، هنگام درخواست چیزی، آشکارا شروع به امتناع کردن از آن می‌کنند. بنابراین، به جای وضع قانون سعی کنید با آنها وارد مذاکره شوید. به عنوان مثال اگر فرزند شما اصرار دهد که قبل از خواب، دو داستان برای او بخوانید، با رسیدن به یک توافق دوجانبه می‌توانید یک داستان برای امشب و داستان دیگر را برای فردا شب اختصاص دهید.
همچنین بخوانید: چهار اقدام موثر افراد موفق برای غلبه بر ترس از عدم موفقیت
رفتار مثبت کودک لجباز را تشویق کنید
رفتار مثبت کودک سرسخت خود را با یک مثال یا فراهم کردن شرایطی خاص، تقویت کنید. اگر شما از کلمات «نه» و «نمی‌توانی» و «نخواهد شد» استفاده نمی‌کنید، فرزندتان از شما الگوبرداری خواهد کرد. به رفتار کودک لجباز خود با دید مثبت نگاه کنید. سعی کنید یک بازی با فرزند خود شروع کنید که پاسخ آن به «بله» و «خیر» ختم شود. پرسش‌های خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که پاسخ آنها به «بله» خیر شود. این روش موجب تقویت رفتار مثبت کودک شما خواهد شد.
کارهای روزمره را توسعه دهید
پایبندی به کارهای روزمره و همچنین هفتگی، می‌تواند به بهبود رفتار فرزند شما و همچنین عملکرد وی در مدرسه کمک کند. خواب فرزند شما باید تعریف شده بوده و به گونه‌ای باشد که استراحت زیادی را برای کودک‌تان فراهن کند. کمبود خواب و خستگی می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری در بین کودکان 3 تا 12 سال شود.
تنظیم قوانین و پیامدهای آن
کودکان لجباز برای شکوفا شدن، به قوانین و مقررات احتیاج دارند. مرزها را تعیین کرده و انتظارات خود را در یک جلسه خانوادگی، به وضوح بیان کنید. از فرزند سرسخت خود بخواهید که در مرد پیامدهای آن و همچنین دیدگاهی که در خصوص هریک از آنها دارد، صحبت کرده و نتیجه بگیرد. قانون مهم است اما به راحتی قابل دستیابی نیست. باید بتوانید در برخی مواقع انعطاف‌پذیر باشید، مانند زمانی که در تعطیلات هستید و یا در مواقعی که فرزندتان رفتار خاصی از خود نشان می‌دهد. انعطاف شما به کودک این پیام را می‌دهد که پیروی از قوانین می‌تواند با پاداش همراه باشد و صرفا یک نظم خفقان‌آور نباشد.
مشکلات کودک لجباز
والدینی که فرزندان لجباز و سرسختی دارند، معمولا از این گلایه دارند که هروزه موارد کوچک می‌تواند منجر به یک جر و بحث بزرگ شود. شاید در خصوص چگونگی کنترل رفتار یک کودک لجباز اطلاعاتی کسب کرده باشید اما باید این را بدانید که شما هر روز با یک چالش جدید روبرو خواهید بود. نظم دادن به کارهای یک کودک لجباز شاید بهترین راه‌حل نباشد، بنابراین باید به دنبال یک راه بهتر و موثرتر باشید.
معمولا بد غذا هستند
بیشتر کودکان حین غذاخوردن دچار اضطراب می‌شوند و این اضطراب، در خصوص کودکان سرسخت و لجباز، بیشتر است. در چنین مواقعی، کمی بدخلق بودن می‌تواند مفید باشد. غذا را به قسمت‌های کوچک تقسیم کرده و به فرزند خود حق انتخاب دهید که همه و یا حتی بیشتر از آنچه برای او در نظر گرفته‌اید، بخورد. برای ترغیب کودک خود به غذا خوردن، می‌توانید از روش‌های خلاقانه برای تزئین غذا استفاده کنید. همچنین سعی کنید کودک خود را در کارهای مربوط به غذا خوردن، مانند تنظیم یک جدول غذایی، درگیر کنید. به عنوان پاداش اتمام غذا، برای آنها دسر مورد علاقه‌شان را در نظر بگیرید.
همچنین بخوانید: ۵ حرکت ورزشی ساده که به شما کمک می کند یک خواب راحت و آرام داشته باشید
از انجام تکالیف مدرسه فرار می‌کنند
فرزند شما با انجام تکلیف مشکل دارد یا نسبت به آموختن مقاومت می‌کند؟ اگر می‌توانید تکالیف مدرسه وی را به قسمت‌های مختلف تقسیم کرده طوری‌که مدت زمان کمی برای هر یک درنظر گرفته شود. در نظر گرفتن زمان استراحت بین هر وعده درسی، می‌تواند به اتمام زودتر تکالیف کمک کند. راه‌حل دیگر، مشارکت دادن کودک لجباز در انجام کارهاست. برای مثال، هنگامی که در حال نظم دادن به گلدان‌ها و یا رسیدگی به باغچه هستید، از او بخواهید با شما مشارکت داشته و در همین حین، از اون درس بپرسید.
در پوشیدن لباس مناسب، مقاوم هستند
یکی از اختلافات اساسی بین والدین و کودکان سرسخت و لجباز، نوع لباس پوشیدن و یا آن چیزی است که آنها می‌پوشند. معمولا این‌گونه فرزندان می‌خواهند لباسی بپوشند که با آب و هوای آن روز یا آن دوره سازگار نیست. برای اینکه تنش و چالش بین خود و فرزنداتن را در این مورد به حداقل برسانید، می‌توانید لباس‌های کمد وی را هر دوهفته یک بار، تعویض کنید. به این ترتیب، فرزند شما هر بار 2 یا 3 حق انتخاب داشته و می‌تواند از بین آنها لباس مورد علاقه خود را انتخاب کند. با این روش، استقلال فرزند شما نیز در تصمیم گیری حفظ شده است.
فرزند سرسخت بدخواب
برای شماهم این اتفاق افتاده که هنگام نزدیک شدن به ساعت خواب، کودک شما شروع به دویدن و یا بازی کردن می‌کند؟ با این‌کار، آدرنالین بالایی در خون آنها ترشح شده و به همین دلیل آنها به راحتی نمی‌خوابند. یک راه‌حل این است که حدودا 30 دقیقه پیش از خواب، یک موسیقی آرامش‌بخش پخش کنید، نور اتاق‌ها را کم کرده و تلویزیون را خاموش کنید. سپس کودک خود را به تعویض لباس دعوت کرده و از او بخواهید که به آرامی به سمت اتاق خواب خود برود. فراموش نکنید که چیش از رفتن به اتاق خواب، با کودک خود کمی صحبت کرده و از او بخواهید در خصوص روزی که گذشت صحبت کند و یا تنها از او بپرسید که آیا روز خوبی داشته یا خیر.
داشتن یک کودک لجباز یا فرزند سرسخت نوجوان، اتفاق بدی نیست فقط کمی انرژی و زمان بیشتری را از شما می‌گیرد. حقیقت این است که این نوع فرزندان، معمولا در دانشگاه و یا در کسب و کار، افراد موفقی خواهند شد چراکه تمایل دارند آنچه را که می‌خواهند به دست آورند. آنها کمتر به همکاران خود فشار آورده و به آنها کمک می‌کنند. برقراری نظم و داشتن انضباط و پیروی از قانون، برای تربیت این نوع فرزندان، می‌تواند بسیار موثر باشد و علاوه بر این، به کودک شما کمک می‌کند تا یک فرد مسئولیت‌پذیر با اراده‌ای قوی باشد.
موارد ذکر شده در این مقاله، فقط چند راه‌حل هستند و برای عملی کردن آنها می‌توانید با یک پزشک یا مشاور صحبت کنید.