زندگینامه کریستوفر نولان ؛ آثار ، فیلم‌ها ، جوایز و افتخارات

کریستوفر نولان کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده بریتانیایی_آمریکایی است که به روایت‌گری نامتعارف، روشن‌فکری و عمق روان‌شناختی در فیلم‌هایش مشهور است. در این مقاله به زندگینامه کریستوفر نولان پرداخته‌ایم؛ با ما همراه باشید تا علاوه بر بیوگرافی ، شما را با فیلم‌ها، جوایز و افتخارات و نکات جالب دیگری از زندگی و شخصیت کریستوفر نولان آشنا کنیم.

کریستوفر ادوارد نولان (Christopher Edward Nolan) یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان سینمای جهان است. محور بیشتر داستان‌های او هویت شخصی و اجتماعی، مفاهیم فلسفی و اخلاقی، ساختار زمان و حافظه است. جلوه‌های هنری خاص فیلم های کریستوفر نولان در آثار کمتر کارگردانی دیده می‌شود و فیلم‌های این کارگردان در دنیای سینما بی‌بدیل است.

زندگینامه کریستوفر نولان

تولد و کودکی

کریستوفر نولان در تاریخ ۳۰ ژوئیه ۱۹۷۰ (۸ مرداد ۱۳۴۹) در شهر لندن و از پدری بریتانیایی (برندان) و مادری آمریکایی (کریستینا) به‌دنیا آمد. پدرش یک شرکت تبلیغاتی داشت و مادرش معلم زبان انگلیسی و مهمان‌دار هواپیما بود. نولان دومین فرزند خانواده است و یک برادر بزرگتر (متیو) و یک برادر کوچک‌تر (جاناتان) از خود دارد. او نیمی از کودکی خود را در لندن و نیمی دیگر را در شیکاگو گذراند.

نولان در سن ۷ سالگی اولین فیلم کوتاه خود که سوژه‌ آن اسباب‌بازی‌هایش بودند را با دوربین پدرش ساخت. او در ۱۱ سالگی می‌دانست که می‌خواهد فیلم‌ساز شود و درباره این موضوع گفته:

هیچ‌وقت دوربینم خاموش نمی‌شد و همیشه در حال فیلم‌برداری بودم تا یک‌وقت سوژه‌ای را از دست ندهم.

تحصیلات کریستوفر نولان

هر چند که کریستوفر نولان زمان زیادی از کودکی خود را در آمریکا زندگی کرد، اما تمام مقاطع تحصیلی را در انگلیس گذراند. او دبیرستان را در کالج هایلیبری پشت سر گذاشت و فارغ‌التحصیل زبان و ادبیات انگلیسی از کالج دانشگاهی لندن (UCL) است.

نولان زمان تحصیل به انجمن فیلم دانشگاه پیوست و مدتی هم ریاست آن‌را به عهده داشت. او درباره پیوستنش به این انجمن گفته:

آنها لوازم فیلم‌برداری ۱۶ میلی‌متری داشتند؛ من پس از فارغ‌التحصیلی ارتباطم را با آنها حفظ کردم و نهایتا با همان تجهیزات فیلم «تعقیب» (following) را ساختم.

نولان در دوران دانشجویی به همراه دوستش اما توماس (Emma Thomas) فیلم نمایش می‌داد و پول آن‌را برای ساخت فیلم در تابستان پس‌انداز می‌کرد.

همچنین بخوانید: زندگینامه کرک داگلاس ؛ از شکستن لیست سیاه تا نماد دوران طلایی هالیوود

ازدواج و فرزندان

کریستوفر نولان در دوران دانشجویی (۱۹۹۷) با همسرش اما توماس که هم‌کلاسیش بود آشنا شد و در سن ۱۹ سالگی با او ازدواج کرد. خانم توماس در همه فیلم‌های برجسته این کارگردان به‌عنوان تهیه‌کننده حضور داشته است.

آنها صاحب ۳ فرزند پسر به‌ نام‌های روری، مگنوس، الیور و یک دختر به‌نام فلورا هستند. روری در فیلم «شوالیه تاریکی بر می‌خیزد» و مگنوس در فیلم «تلقین» که کارگردانی آنها را پدرشان بر عهده داشته است بازی کرده‌اند.

تاسیس کمپانی سینکاپی فیلمز (Syncopy Films) توسط نولان و همسرش

«سینکاپی فیلمز» یک کمپانی ساخت فیلم است که دفتر مرکزی آن ابتدا در شهر لندن و اکنون در لس‌آنجلس کالیفرنیا واقع شده است. این شرکت توسط کریستوفر نولان و همسرش اما توماس، در سال ۲۰۰۱ تاسیس شد. سینکاپی در ساخت تمام آثار بلند نولان به‌جز ۳ فیلم تعقیب، یادگاری و بی‌خوابی مشارکت داشته است. اکثر فیلم‌های این کمپانی توسط وارنر برادرز منتشر شده است.

نام کمپانی از اصطلاح پزشکی «سنکوپ» (Syncope) گرفته شده است؛ غش کردن یا کوپ کردن، خفیف‌تر از شوک است و فرد به‌دلیل کاهش جریان خون به سمت مغز برای مدت کوتاهی هوشیاری و وضعیت بدنی خود را از دست می‌دهد. به گفته یکی از منتقدان مجله Sight & Sound این نام استعاره از وضعیتی است که در آن از بیننده خواسته می‌شود خلاق بوده و آماده هر اتفاق شگفت‌انگیزی باشد و افکار خود را درباره معنای فیلم سازماندهی کند.

جالب است بدانید که این شرکت خصوصی با احتساب نولان و همسرش، در مجموع ۴ کارمند دارد. خانم توماس در سال ۲۰۱۸ طی مصاحبه‌ای با مجله Vanity Fair گفته:

ما کمپانی بزرگی نیستیم و یک امپراطوری عظیم نساخته‌ایم. فعالیت ما به ساخت فیلم‌های شخصی محدود می‌شود.

سینکاپی در ساخت فیلم «مرد پولادین» به کارگردانی زک اسنایدر (Zack Snyder) نیز همکاری داشته است.

فیلم‌های کوتاه اولیه نولان

نولان از اواخر سال‌های دهه ۸۰ میلادی تا اواسط دهه ۹۰، فیلم‌های کوتاه «ترنتلا» (Tarantella) که در سال ۱۹۸۹ از تلویزیون سراسری آمریکا پخش شد؛ «لارسنی» (Larceny) که سال ۱۹۹۶ در جشنواره فیلم کمبریج به‌نمایش درآمد و «دودل‌باگ» (Doodlebug) را در سال ۱۹۹۷ ساخت. این ۳ فیلم داستان‌هایی پیچیده داشتند و موفقیت‌هایی نیز به‌دست آوردند.

کریستوفر نولان جوان در همان سال‌‌ها برای شرکت‌های مختلف فیلم‌های تمرینی و تبلیغاتی می‌ساخت و به تجربیات خود می‌افزود. او در آن سال‌ها از سوی استودیوهای بریتانیایی حمایت نشد و از آن دوران چنین یاد می‌کند:

آن دوره کوله باری از نامه‌های مردودی است؛ مشارکت مالی در بریتانیا بسیار محدود است. راستش را بخواهید همه‌اش پارتی‌بازی است. هیچ وقت از طرف صنعت فیلم بریتانیا حمایت نشده‌ام.

فیلم‌های بلند و شروع موفقیت

• تعقیب (Following)ـ ۱۹۹۸
• یادگاری (Memento) ـ ۲۰۰۰
• بی‌خوابی (Insomnia) ـ ۲۰۰۲
• بتمن آغاز می‌کند (Batman Begins) ـ ۲۰۰۵
• حیثیت (The Prestige) ـ ۲۰۰۶
• شوالیه تاریکی (Dark Knight) ـ ۲۰۰۸
• تلقین (Inception) ـ ۲۰۱۰
• شوالیه تاریکی بر می‌خیزد (The Dark Knight Rises) ـ ۲۰۱۲ 
• میان ستاره‌ای (Interstellar) ـ ۲۰۱۴
• کوای (Quay) ـ ۲۰۱۵
• دانکرک (Dunkirk) ـ ۲۰۱۷
• انگاشته (Tenet) ـ ۲۰۲۰

همچنین بخوانید: بهترین فیلم های اکشن تاریخ سینمای جهان که باید تماشا کرد

دیگر آثار نولان در مقام نویسنده و تهیه‌کننده

کریستوفر نولان در فیلم‌های زیر به‌عنوان تهیه‌کننده، نویسنده یا مدیر تولید همکاری داشته است:

• مستند بلوزهای چنگیز (Genghis Blues) ـ ۱۹۹۹
• مرد پولادین (Man of Steel) ـ ۲۰۱۳
• برتری (Transcendence) ـ ۲۰۱۴
• مستند امیک: کپسول زمان از مردم زمین (EMIC: A Time Capsule From the People of Earth) ـ ۲۰۱۵
• بتمن در برابر سوپرمن: طلوع عدالت (Batman v Superman: Dawn of Justice) ـ ۲۰۱۶

او همچنین در فیلم‌های مستند «این سایه‌های شگفت‌انگیز» (These Amazing Shadows) ـ ۲۰۱۱، «پهلو به پهلو» (Side by Side) ـ ۲۰۱۲ و «موج‌سازی: هنر صدای سینمایی» (Making Waves: The Art of Cinematic Sound) ـ ۲۰۱۹ حضور داشته است.

جوایز و افتخارات

همچنین بخوانید: بهترین فیلم های عاشقانه 2020 که دوستشان خواهید داشت

ویژگی‌های خاص آثار کریستوفر نولان

داستان‌پردازی نامتعارف، روشن‌فکری و عمق روان‌شناختی فیلم‌های کریستوفر نولان بی‌مانند است. فیلم‌های «تعقیب» و «ممنتو» ساختاری غیرخطی دارند؛ ممنتو با زمان وارونه داستان و بازگشت به گذشته و تلقین با لایه‌های مختلف داستان بیننده را مسحور می‌کند. شخصیت‌های محوری داستان‌های نولان مرد هستند و در عین حالی که با چالش‌های مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند، بایستی با گذشته خود نیز کنار بیایند. زنان در فیلم‌های نولان بیشتر به‌عنوان همراه، قهرمان و یا معشوقه حضور دارند و در بعضی از فیلم‌ها هم می‌آیند که بمیرند.

نولان حس‌های هنری گوناگونی را در فیلم‌هایش خلق می‌کند؛ تصاویر و سکانس‌های سری بتمن، تلقین و میان‌ستاره‌ای شبیه به نقاشی‌های سورئال است. نولان تاثیر قابل توجهی بر سینما گذاشته است و فیلم‌هایش ثابت‌ کرده‌اند که می‌شود داستان‌های پیچیده با ارزش هنری بالا را روایت کرد و هم‌زمان در گیشه نیز موفق بود.

همچنین بخوانید: بهترین فیلم های انیمیشن که باید به همراه فرزندان خود ببینید

کارگردانان الهام‌بخش نولان

نولان در فیلم‌سازی از کارگردانان بزرگی الهام گرفته و آنها را الگوی خود قرار داده است، که از آن جمله می‌توان به فیلم‌سازان زیر اشاره کرد:

• استنلی کوبریک (Stanley Kubrick)
• ترنس مالیک (Terrence Malick)
• اورسن ولز (Orson Welles‎)
• فریتس لانگ (Fritz Lang)
• نیکلاس روگ (Nicolas Roeg)
• سیدنی لومت (Sidney Lumet)
• دیوید لین (David Lean)
• ریدلی اسکات (Ridley Scott)
• تری گیلیام (Terrence Gilliam)
• جان فرانکن هایمر (John Frankenheimer)

فیلم‌های مورد علاقه کریستوفر نولان

آثار زیر از جمله فیلم‌های مورد علاقه کریستوفر نولان هستند:

• لورنس عربستان (Lawrence of Arabia) ـ ۱۹۶۲
• ۲۰۰۱: ادیسه فضایی (A Space Odyssey: 2001) ـ ۱۹۶۸
• محله چینی‌ها (Chinatown) ـ ۱۹۷۴
• جنگ ستارگان (Star Wars) ـ ۱۹۷۷
• بلید رانر (Blade Runner) ـ ۱۹۸۲

همچنین بخوانید: ۲۰ سریال ترسناک خارجی برتر ۱۰ سال اخیر به همراه تریلر (قسمت اول)

نکات خواندنی در مورد کریستوفر نولان

• فیلم‌نامه «تعقیب» و «تلقین» کار خود نولان هستند و به‌جز بی‌خوابی بقیه فیلم‌نامه‌ها را به کمک برادرش جاناتان نوشته است.
• دانکرک با مدت زمان ۱۰۶ دقیقه کوتاه‌ترین فیلم کریستوفر نولان محسوب می‌شود.
• «تنت» گران‌ترین اثر کارنامه کریستوفر نولان است.
• نولان روایت‌های غیرخطی داستان‌های خود را از رمان واترلند نوشته گراهام سوئیفت الهام گرفته ‌است.
• علت انتخاب کالج دانشگاهی لندن برای تحصیل، ساختمان‌های مجهز فیلم‌سازی‌اش بود.
• نولان میانه خوبی با تکنولوژی دارد، اما در زمینه فیلم‌سازی! او علاقه‌ای زیادی به استفاده از ایمیل و تلفن همراه ندارد و در زمان فیلم‌برداری استفاده از آنها را ممنوع می‌کند.
• او مبتلا به کور رنگی است و در تشخیص رنگ‌های سبز و قرمز مشکل دارد.
• نولان برای برگزاری جلسات شرکت خود از فضای استودیو استفاده می‌کند و در آنجا کلکسیونی کاملی از مدل‌های گوناگون بت‌موبیل (Batmobile) نگه‌داری می‌کند. خودروهای تخیلی که در سری فیلم‌های بتمن استفاده می‌شود را بت‌موبیل می‌گویند.

دنیای سینما کارگردانان بزرگ زیادی به خود دیده است و بی‌گمان کریستوفر نولان جزو برترین آنهاست. آثار او با پیچیدگی‌های شخصیتی و روان‌شناختی و داستان پردازی خاصی که ویژه خود نولان است، در تاریخ سینما ماندگار خواهد بود. حتی اگر کسی اسم نولان را هم نشنیده باشد، حتما یکی از فیلم‌های او را دیده است و روایت‌های نولان در گوشه‌ای از ذهنش نقش بسته است.

شما کدام‌یک از آثار کریستوفر نولان را تماشا کرده‌اید و به‌نظرتان بهترین فیلم او کدام است؟ نظر خود را با ما در میان بگذارید.