کرونا و اخبار جدیدی که نشان می‌دهد شرایط بیشتر از قبل رو به وخامت گذاشته است. تعداد مرگ و میر به بیش از ۲۶۰۰نفر رسیده و بیش از ۷۸ هزار نفر آلوده شده‌اند.
بیشتر مبتلایان به کرونا یا کروناویروس (coronavirus) که سازمان بهداشت جهانی نام کووید ۱۹ (COVID-19) را برای آن انتخاب کرده است، در کشور چین هستند. افرادی که از چین به کشورهایشان بازگردند حداقل به‌مدت ۱۴ روز قرنطینه می‌شوند. حتی فکر کردن هم در مورد اینکه انسان به این ویروس مبتلا شود می‌تواند وحشت‌آور باشد، اما مقامات بهداشت عمومی در چین دائما به مردم یادآوری می‌کنند که خطر ابتلا به این بیماری کم است!
با وجود تاکید مقامات بهداشتی چین، دانشمندان سوالات بیشتر و مهم‌تری پیرامون کرونا ویروس که اکنون رسما با نام کووید ۱۹ شناخته میشود دارند. در این مطلب قصد داریم مهم‌ترین این سوالات که به درک ناشناخته‌ها و ارزیابی خطرات ویروس کرونا می‌پردازد را بیان کنیم. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله رابطه جنسیت افراد با ابتلا به بیماری کرونا را نیز در مجله ما مطالعه فرمایید. مهم‌ترین سوالاتی که ممکن است ذهن هر فردی را به خود مشغول کرده باشد را می‌توان در ۵ پرسش خلاصه کرد:
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- مهم‌ترین سوالات در مورد کرونا
- تا کنون بیش از ۲۶۰۰ نفر پس از ابتلا به ویروس کرونا جان باخته‌اند؛ ترسناک به نظر می‌رسد، آیا باید نگران باشیم؟
- میزان مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا چگونه محاسبه میشود؟
- ویروس کرونا چگونه گسترش می‌یابد؟ آیا فقط باید نگران افرادی باشید که در کنار شما سرفه یا عطسه می‌کنند؟
- مردی تقریبا ده‌ها نفر را به کرونا آلوده کرده است و رسانه‌ها او را “سوپر پخش‌کننده” می‌نامند.
- آیا کار درستی است که افراد در پایگاه‌های نظامی و کشتی‌های مسافری قرنطینه شوند؟
مهم‌ترین سوالات در مورد کرونا
تا کنون بیش از ۲۶۰۰ نفر پس از ابتلا به ویروس کرونا جان باخته‌اند؛ ترسناک به نظر می‌رسد، آیا باید نگران باشیم؟
به جز چند مورد، همه تلفات در جایی که ویروس پدیدار شد، یعنی کشور چین رخ داده است. دکتر ویلیام شافنر، استاد پزشکی پیشگیری، سیاست‌های بهداشتی و بیماری‌های واگیردار در دانشگاه پزشکی وندربیلت (Vanderbilt) آمریکا می‌گوید:
آمار رسمی ارائه شده توسط کشور چین بسیار کمتر از آن چیزی است که در واقعیت رخ داده است و از نظر پزشکی قابل قبول نیست.
۱۵ نفر تبعه آمریکا که تاکنون به کرونا ویروس مبتلا شده‌اند، اخیرا در چین بوده‌اند و یا با کسی که در چین آلوده به کووید ۱۹ بوده ارتباط نزدیک داشته‌اند. علاوه بر این، مقامات بهداشت عمومی گزارش داده‌اند که بیشتر مبتلایان در ایالات متحده، از نوع نسبتا خفیف بوده است.
به گفته دکتر پیتر هاتز، پزشک کودکان و استاد ویروس‌شناسی مولکولی و میکروبیولوژی در کالج پزشکی بیلور (Baylor) در هیوستون آمریکا، تعداد مرگ و میرها بر اثر کووید ۱۹در کشور چین عجیب و غیرمنتظره است:
تعداد مرگ و میرها در چین شگفت‌آور است، اما به یاد داشته باشید حتی ویروسی با میزان مرگ و میر پایین نیز در صورت وجود تعداد زیاد موارد ابتلا می‌تواند بسیاری از افراد را بکشد. به عنوان مثال ، آنفلوانزا ۰.۱۴٪ از مبتلایان را می‌کشد؛ اما از آنجا که آنفولانزا بسیار معمول است – آلوده شدن 45 میلیون آمریکایی در یک فصل – مرگ و میر ناشی از ابتلای به آن می‌تواند تا ۶۱۰۰۰ نفر در هر فصل شیوع، فقط در ایالات متحده (با توجه به میزان خدمات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها) برسد.
با توجه به نکات بالا، آماری که از چین بیرون می‌آید مشکوک است و کارشناسان هنوز نمی‌دانند چگونه آنها را ارزیابی کنند. به عنوان مثال، ناگهان در روز پنجشنبه مقامات چین معیارهای خود برای تایید این بیماری را تغییر دادند و بیش از ۱۵۰۰۰ مورد را به آمار مبتلایان کووید ۱۹ اضافه کردند؛ این در حالی بود که دو روز قبل گزارش‌ها خبر از سیر نزولی در تعداد مبتلایان می‌داد.
مطمئنا، وقتی‌که بیشتر منابع بهداشت عمومی یک کشور برای مقابله با شیوع و کنترل ویروس کرونا استفاده میشود، ارزیابی درست و قاطع از تعداد مبتلایان جدید امری دشوار خواهد بود.
دکتر لارنس گاستین (مدیر مرکز همکاری بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی در بخش بهداشت عمومی و حقوق بشر) می‌گوید:
تعداد موارد مبتلایان به کرونا ویروس ممکن است بسیار بیشتر از گزارش کشور چین باشد. این موضوع ممکن است یک تلاش آگاهانه برای پایین نشان دادن سیر صعودی آمار مبتلایان نباشد و صرفا خطاهای سهوی و آماری باشد؛ از طرفی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی باشد که در کشور چین برای آزمایش و نظارت وجود دارد.
وی همچنین گفت:
آنها توانایی یافتن، مشخص‌کردن و ثبت‌کردن همه موارد ابتلا جدید به کووید ۱۹ و مرگ‌ها را ندارند. مشکل بزرگتر این است که هیچ اثبات مستقلی برای آمارهایی که ارائه می‌دهند وجود ندارد.
دکتر گاستین در ادامه گفت:
سازمان بهداشت جهانی به داده‌های چین تکیه می‌کند و در حال حاضر توانایی تایید مستقل آنها وجود ندارد. حتی اگر دسترسی کارشناسان سازمان بهداشت جهانی (WHO) در مرکز شیوع بیماری کووید ۱۹، یعنی شهر ووهان در استان هوبئی به منابع و اطلاعات مجاز بود، من باز هم نگرانی‌های قابل توجهی دارم که کارشناسان سازمان بهداشت جهانی دسترسی کامل به اطلاعات مفید را نخواهند داشت.
همچنین بخوانید: ابتلا به بیماری کرونا با جنسیت افراد رابطه مستقیم دارد
میزان مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا چگونه محاسبه میشود؟
گزارش های خبری و مقامات بهداشتی تخمین‌های متنوعی از میزان مرگ و میر مبتلایان به کووید ۱۹ گزارش کرده‌اند. دکتر شافنر هشدار می‌دهد که محاسبه این اعداد در زمان شیوع سریع، کاری دشوار است.
میزان مرگ و میر (بر حسب درصد) با تقسیم تعداد مرگ و میرها بر تعداد مبتلایان تعیین میشود. در حالی‌که شمارش افرادی که جان باخته‌اند مشخص و سر راست است، اما یافتن تعداد کل مبتلایان غیرممکن است، زیرا برخی از افراد مبتلا به ویروس علائم قابل توجهی ندارند.
دکتر ویلیام شافنر می‌گوید:
از آنجا كه ویروس کرونا یا کووید ۱۹ جدید است، پزشكان نمی‌دانند كه واقعا چند درصد مبتلایان در این گروه قرار می‌گیرند و یا نشانه‌ها و علائم آنها مربوط به بیماری دیگری است. این تعجب آور نیست که میزان مرگ و میر برای کرونا ویروس، بسته به مکانی که تشخیص داده میشود، به طرز چشمگیری متفاوت است. به عنوان مثال، گزارشی که روز دوشنبه از کالج امپریال لندن منتشر شد، میزان مرگ و میر برای موارد تشخیص داده شده در هوبی را ۱۸٪ نشان می‌دهد. در این گزارش فقط بیماران دارای ذات الریه غیرمعمول یا مشکلات شدید تنفسی برای تشخیص مبتلا بودن به ویروس آزمایش شده‌اند.
در خارج از کشور چین، مقامات بهداشتی و درمانی کشورها هر کسی را که در استان هوبی بوده و علائم سرفه و تب داشته را بررسی کرده‌اند – تعداد بسیار بیشتری – و آمار بدست آمده از میزان مرگ و میر، ۱.۲٪ تا ۵.۶٪ بوده است.
همچنین بخوانید: ۱۰ راه ساده و طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی بدن
ویروس کرونا چگونه گسترش می‌یابد؟ آیا فقط باید نگران افرادی باشید که در کنار شما سرفه یا عطسه می‌کنند؟
دکتر شافنر می‌گوید:
گسترش سریع کرونا یا کووید ۱۹ نشان می‌دهد كه نحوه انتقال آن دقیقا مانند ویروس آنفلوانزا است. فرد آلوده قطرات مرطوب حاوی ویروس را عطسه یا سرفه می‌كند و شخص دیگری از طریق تنفس به آن مبتلا میشود.
از آنجا که قطرات مرطوب در فاصله ۱ تا ۲ متری به زمین می‌افتد، به احتمال زیاد بیماران افرادی را که با آنها در تماس نزدیک هستند آلوده می‌کنند. همچنین این قطرات می‌توانند روی سطوحی مانند دستگیره درها فرود بیایند و افراد دیگری که سطح آلوده و سپس دهان یا چشم‌هایشان را لمس می‌کنند هم به کرونا مبتلا کنند.
انتقال ویروس کرونا از طریق به اصطلاح «انتقال هوایی» مانند ویروس سرخک یا آبله‌مرغان که برای مدت طولانی در هوا معلق می‌مانند، اتفاق نمی‌افتد.
در هفته گذشته خانمی در هنگ کنگ که از ترس ابتلا به کووید ۱۹، خود را در آپارتمانش محبوس کرده بود، به ویروس کرونا مبتلا شده است. این مورد ابتلای جدید باعث شده این سؤال مطرح شود که آیا ویروس کرونا ممکن است که از طریق لوله‌کشی ساختمان (تهویه) منتقل شده باشد. اعتقاد بر این است که سارس (SARS) ـ یک سندرم حاد تنفسی ناشی از نوع دیگری از کروناویروس است و در سال ۲۰۰۳ شیوع پیدا کرد ـ تعداد ۳۲۱ نفر از ساکنان مجتمع آپارتمانی در هنگ‌کنگ را از همین طریق آلوده کرده بود.
در حال حاضر این گمانه‌زنی بوجود آمده که آیا این ویروس ممکن است از طریق سوار شدن بر هوای گرم و از طریق لوله‌کشی تهویه ساختمان پخش شده باشد. دکتر مایکل اوسترهولم، مدیر مرکز تحقیقات و سیاست‌های بیماری‌های عفونی دانشگاه مینه‌سوتا درباره این موضوع گفته است:
ابتلای ۳۲۱ نفر از ساکنان مجتمع آپارتمانی در هنگ‌کنگ به ویروس سارس در سال ۲۰۰۳، یکی از موارد خاص و استثنایی بوده که در آن‌زمان رخ داده است و مواردی مشابه که نشان دهد کرونا نیز از این طریق منتقل میشود وجود ندارد.
به‌گفته پزشکان چینی مبتلایان می‌توانند بدون هیچ‌گونه علائمی کووید ۱۹ را به طور گسترده‌ای گسترش دهند. اما دکتر آمش آدالجا، دانشمند ارشد مرکز بهداشتی درمانی جان هاپکینز در بالتیمور می‌گویید:
دانشمندان هنوز به‌طور رسمی انتقال از طریق افرادی که علائم بیماری کرونا را ندارند تایید نکرده‌اند و مدارک پزشکی در تایید این مورد وجود ندارد. در گذشته سایر کرونا ویروس‌ها، مانند SARS و سندرم تنفسی خاورمیانه (Middle East respiratory syndrome) نیز توسط مبتلایان بدون علائم گسترش نیافته‌اند.
گزارشی از کشور آلمان، که چند وقت پیش در مجله پزشکی نیو انگلند منتشر شده بود، به موردی از ابتلا اشاره می‌کرد که در آن فردی توسط شخصی مبتلا به کرونا اما بدون علامت آلوده شده است. البته بعد از مدتی ثابت شد که این گزارش کاملا نادرست بوده است و بیمار اول در زمان ابتلا به ویروس علائمی را تجربه کرده و برای کاهش تب خود دارو مصرف کرده است (این موضوع باعث شده بود که وی مبتلای بدون علائم به‌حساب آید).
همچنین بخوانید: راه های تقویت روحیه و بازسازی در شرایط سخت و زمانی که در خانه هستید
مردی تقریبا ده‌ها نفر را به کرونا آلوده کرده است و رسانه‌ها او را “سوپر پخش‌کننده” می‌نامند.
آیا بعضی افرادی نسبت به دیگران ناقل‌های قوی‌تر و خطرناک‌تری هستند؟
لقب «سوپر پخش‌کننده» به افرادی داده میشود که تعداد متوسط بیشتری از افراد را آلوده می‌کنند.
در حالی که برخی از مبتلایان به ویروس هرگز دیگران را آلوده نمی‌کنند، برخی دیگر ده‌ها نفر را آلوده می‌کنند. در سال ۲۰۰۳، یک بیمار سارس در هنگ‌کنگ ۱۳۶ نفر را در یک بیمارستان آلوده کرد و «سوپر ناقل» (سوپر پخش‌کننده) لقب گرفت.
دکتر هوتز می‌گوید:
به عنوان یک قاعده کلی، مقامات بهداشتی تخمین می‌زنند که معمولا ۲۰٪ از مبتلایان یک بیماری عفونی، تقریبا باعث ابتلای 80٪ موارد جدید هستند.
مشخص نیست که نقش سوپر ناقل‌ها در شیوع کووید ۱۹ چقدر است. رسانه‌ها در بوجود آمدن آمار غیررسمی بسیار تاثیر گذارند؛ به عنوان مثال گفته میشود که یک مرد بریتانیایی، 11 فرد دیگر را در یک پیست اسکی در فرانسه مبتلا کرده است. هر چند که شواهد پزشکی برای اثبات این ادعا وجود ندارد اما اگر این موضوع درست باشد، نباید سوپر ناقل‌ها را دست کم بگیریم!
دانشمندان نمی‌دانند که چرا برخی از افراد، بیشتر از دیگران باعث انتقال بیماری‌های مسری و عفونی می‌شوند. ممکن است این افراد بار ویروس (تعداد ویروس‌های موجود در بدن) بالاتری داشته باشند و هنگام سرفه یا عطسه، ویروس بیشتری را منتشر می‌کنند. دانشمندان مطمئن نیستند که عادات شخصی برخی افراد نیز باعث میشود تا نسبت به دیگران منتقل‌کننده قوی‌تری باشند یا خیر؟ به عنوان مثال، آیا این بیماران نسبت به بقیه بیشتر سرفه می‌کنند؟ آیا اجتماعی‌تر و معاشرتی‌تر هستند؟ آیا آنها اشیاء یا افراد را نسبت به دیگران بیشتر لمس می‌کنند؟
آیا کار درستی است که افراد در پایگاه‌های نظامی و کشتی‌های مسافری قرنطینه شوند؟
قرنطینه کردن برای جلوگیری از همه‌گیری بیماری‌ها از قرن ۴۰ میلادی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. به‌طور مثال در آن‌زمان کشتی‌هایی که قصد داشتند وارد شهرهایی مانند ونیز شوند، می‌بایستی ۴۰ روز قبل از پیاده شدن در لنگرگاه، در کشتی قرنطینه می‌شدند. این روش به عنوان راهی برای جلوگیری از شیوع طاعون به‌کار می‌رفت و کلمه قرنطینه (Quarantine) برگرفته از ریشه عدد ۴۰ ایتالیایی (quaranta به معنی چهل یا چهلم) است.
دکتر گاستین می‌گوید قرنطینه کردن فقط در موارد محدود و مبتنی بر شواهد علمی مؤثر هستند.
وی به مورد تخلیه اتباع آمریکا در ابتدای همه‌گیری کووید ۱۹ انجام شد اشاره کرد و روشی که برای تخلیه و قرنطینه این افراد انجام شد را درست دانست.
دو هفته‌ای كه مقامات آمریكا برای قرنطینه و تحت‌نظر بودن افرادی كه از ووهان با پرواز اختصاصی به کشور بازگشته‌اند _كه خطر ابتلا آنها به ویروس کرونا وجود دارد_ در نظر گرفتند مناسب بوده است، زیرا مردم در كنار هم قرار ندارند و همین موضوع خطر ابتلای افراد بیشتر را کاهش می‌دهد.
وی می‌گوید که تخلیه، افراد را از قرار گرفتن در معرض ویروس محافظت می‌کند و از انتقال آن به دیگران جلوگیری میشود.
دکتر گاستین در مورد روش‌های قرنطینه اشتباه گفته است:
قرنطینه‌های اعمال شده در شهرهای بزرگ چین و همچنین یک کشتی دریایی ژاپنی، مؤثر نیست. آنها خارج از کشور و تحت شرایطی هستند که می‌توانند بیماری کرونا را به‌راحتی به دیگران منتقل کنند. افراد مجبورند در شرایط نزدیک به هم، فشرده و در فضایی محدود زندگی کنند و احتمالا آنها بیماری را در بین خود گسترش خواهند داد.
دکتر اوسترهولم نیز در مورد قرنطینه نادرست نظری مشابه دارد:
مجبور کردن مسافرین یک کشتی مسافرتی در ژاپن برای اینکه به مدت دو هفته در کابین‌های خود بمانند، یک آزمایش انسانی بی‌رحمانه است. آنها باید در اسرع وقت آزاد شوند و این کار فقط انتقال بیماری کرونا را در کشتی تسهیل می‌کند. به‌جای این‌کار اشتباه باید از مسافران خواسته می‌شد که به مدت دو هفته در خانه‌های خود بمانند و تحت مراقبت باشند. بدون شک بیشتر افراد از این موضوع پیروی می‌كنند.
حال که کرونا در کشور ما هم قربانی گرفته و در حال گسترش است، به‌نظر می‌رسد باید بیشتر به توصیه کارشناسان و نکات بهداشتی توجه کنیم.